PAS – programma aanpak stikstof niet toegestaan – gevolgen voor ons allemaal!

De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in mei j.l. bepaald dat het PAS niet als basis mag worden gebruikt voor toestemming voor activiteiten waarbij stikstof wordt uitgestoten.

Het PAS

Het PAS bevat de basis om toestemming te geven voor activiteiten waarbij stikstof wordt uitgestoten. Hierbij is te denken aan wegenbouw, realisatie bedrijventerreinen, agrarische activiteiten, woningbouw, maar bijvoorbeeld ook de ontwikkeling van Lelystad Airport! en nog veel meer.

Het PAS maakt(e) het mogelijk om activiteiten die stikstof te veroorzaken te ontplooien, waarbij dan vergunningen voor veehouderijen of aanleg van wegen worden verstrekt. Anderzijds bevat de PAS tegelijk maatregelen om nadelige gevolgen van stikstof op natuurgebieden e.d. verminderen. Hiermee loopt het PAS dus vooruit op positieve gevolgen vaan maatregelen voor beschermde natuurgebieden. Er wordt daarbij vooraf toestemming gegeven voor bepaalde activiteiten.

Strijd met Europese natuurwetgeving.

In mei 2017 heeft de Afdeling vragen gesteld aan het Europese Hof van Justitie over het PAS, omdat er twijfel was of het programma voldoet aan de voorwaarden van de Europese Habitatrichtlijn. Het Europese Hof oordeelde in november 2018 onder andere dat alleen wanneer de positieve gevolgen van de maatregelen die in het programma zijn opgenomen vaststaan, nieuwe activiteiten kunnen worden toegestaan. Nu het PAS niet voldoet aan deze voorwaarde, mag het niet worden gebruikt om op basis hiervan toestemming voor activiteiten te geven.

Uitspraken van de Afdeling

In de uitspraak van 29 mei 2019 vernietigt de Afdeling van de Raad van State om die reden de vergunningen voor veehouderijen, die onderwerp van geschil zijn, omdat daarbij gebruik is gemaakt van het PAS.

In een andere uitspraak heeft de Afdeling beslist dat het weiden van vee en bemesten van grond niet vergunningsvrij mag plaatsvinden, omdat deze activiteiten schadelijk kunnen zijn voor natuurgebieden nu hierbij stikstof wordt uitgestoten en vooraf derhalve niet is uitgesloten dat zij natuurgebieden in de omgeving aantasten.

Gevolgen van de beslissingen

De uitspraken van de Afdeling hebben geen gevolgen voor inmiddels onherroepelijk geworden vergunningen. Deze vergunningen blijven dus gewoon gelden. Bij de Afdeling en rechtbanken liggen echter op dit moment nog grote hoeveelheden zaken in verband met veehouderijen, bestemmingsplannen voor diverse projecten waaronder nieuwe wegen en bedrijventerreinen.

Lelystad Airport

Recent zijn kamervragen over de impact van de vernietiging van PAS door de Raad van State op de besluitvorming omtrent Lelystad Airport beantwoord. Hieruit blijkt dat de reservering van ontwikkelingsruimte voor projecten zoals Lelystad Airport zijn komen te vervallen.

Hoe nu verder?

Duidelijk is dat het PAS niet kan worden gebruikt voor verlening van vergunningen voor activiteiten waarbij stikstof vrij komt, grote gevolgen heeft. De consequenties van de uitspraak van de Raad van State worden op dit moment onderzocht.

De uitspraak heeft bij gemeenten geleid tot vragen over de impact van de uitspraak op gemeentelijke projecten. De VNG heeft op basis daarvan een plek ingenomen aan de landelijke gesprekstafel met de ministeries van LNV, IenW, BZK, EZK, Defensie, het IPO en de UvW. Op landelijk niveau onderzoeken deze partijen de gevolgen van de uitspraak voor de vergunningverlening van bestaande en nieuwe projecten en wordt naar een oplossing gezocht.

Tot slot zijn, gezien de complexe situatie, knelpunten niet altijd eenvoudig op te lossen en kan op korte termijn geen toestemmingsverlening worden mogelijk gemaakt. Daarvoor zijn onder andere eerst de aanpassing van de Aerius Calculator en het ontwikkelen van een beleidslijn noodzakelijk. Hieraan wordt op dit moment gewerkt.

Direct contact opnemen